Báo Việt Nam
ARLINGTON, Virginia (NV) – Boeing đồng ý nhận tội âm mưu gian lận hình sự và nộp phạt $243.6 triệu để giải quyết chiến dịch điều tra do Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tiến hành, liên quan tới hai tai nạn làm chết người của phi cơ 737 MAX, chính phủ Mỹ cho biết trong hồ sơ tòa án vào Chủ Nhật, 7 Tháng Bảy được Reuters ghi nhận.
Thỏa thuận nhận tội, cần có sự chấp thuận của thẩm phán, sẽ coi nhà sản xuất phi cơ là tội phạm bị kết án có liên quan tới các tai nạn xảy ra ở Indonesia và Ethiopia trong năm tháng, vào năm 2018 và 2019, khiến 346 người thiệt mạng.
Thỏa thuận này nhanh chóng bị gia đình các nạn nhân lên án kịch liệt, vốn muốn Boeing phải hầu tòa và chịu hậu quả tài chánh khắc nghiệt hơn.
Việc Bộ Tư Pháp hối thúc buộc tội Boeing càng làm cuộc khủng hoảng của hãng từ lúc xảy ra một vụ nổ bung cửa trên chuyến bay của Alaska Airlines hồi Tháng Giêng thêm trầm trọng, liên tục phơi bày các rắc rối về an toàn và phẩm chất tại nhà sản xuất phi cơ.
Việc nhận tội có thể đe dọa các hợp đồng chính phủ béo bở giữa Boeing và các đơn vị như Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ và NASA, mặc dù công ty có thể xin miễn trừ.
Boeing phải đối diện với vụ truy tố hình sự sau khi Bộ Tư Pháp phát giác công ty vi phạm thỏa thuận năm 2021 liên quan tới các tai nạn làm chết người vào Tháng Năm.
Tuy nhiên, nhờ thỏa thuận nhận tội mà Boeing tránh được phiên tòa gây tranh cãi, trong đó những quyết định của Boeing liên quan tới các tai nạn thảm khốc có thể càng làm công chúng xét nét gắt gao hơn. Cuối năm nay, Boeing sẽ có Tổng Giám Đốc mới, và thỏa thuận nhận tội cũng giúp tiến trình thông qua kế hoạch mua lại Spirit AeroSystems dễ dàng hơn.
Theo một phần của thỏa thuận, Boeing đồng ý chi ít nhất $455 triệu trong ba năm tới để tăng cường các chương trình an toàn và tuân thủ. Hội đồng quản trị của Boeing sẽ phải gặp gỡ thân nhân của những người thiệt mạng trong các tai nạn liên quan tới phi cơ MAX, theo hồ sơ.
Thỏa thuận này cũng cần có một giám sát viên độc lập, người sẽ phải công khai nộp phúc trình thường niên, nhằm giám sát việc tuân thủ của công ty. Trong nhiệm kỳ ba năm của giám sát viên, Boeing sẽ bị quản chế.
Luật sư đại diện một số gia đình nạn nhân cho biết họ có kế hoạch gây áp lực lên Thẩm Phán Reed O’Connor đang giám sát vụ án, với mục đích bác bỏ thỏa thuận.
Trong một hồ sơ riêng biệt được đệ trình lên tòa án, gia đình các nạn nhân trích dẫn tuyên bố của O’Connor trong phán quyết Tháng Hai 2023: “Tội ác của Boeing có thể được coi là tội ác chết chóc nhất do một doanh nghiệp gây ra trong lịch sử Hoa Kỳ.”
Erin Applebaum, một luật sư tại công ty Kreindler & Kreindler LLP đại diện cho một số người nhà của nạn nhân, cho biết thỏa thuận này như “một cái khẽ nhẹ vào tay” mà thôi.
Ngày 30 Tháng Sáu, Bộ Tư Pháp đưa ra một thỏa thuận nhận tội cho Boeing và cho công ty thời hạn tới cuối tuần để chấp nhận thỏa thuận hoặc phải hầu tòa để xét xử tội âm mưu qua mặt Cơ Quan Hàng Không Liên Bang, và trong hồ sơ tòa án đệ trình hôm Chủ Nhật, Bộ Tư Pháp nói rằng đó là “tội nghiêm trọng nhất mà các nhà điều tra chứng minh được.”
Vụ gian lận tập trung vào những tuyên bố sai sự thật mà Boeing âm mưu dối gạt FAA, liên quan tới nhu liệu tân tiến giúp tiết kiệm chi phí, không cần huấn luyện kỹ càng cho phi công.
Chức năng của nhu liệu trong Hệ Thống Tăng Cường Khả Năng Vận Hành MCAS được lập trình giúp mũi phi cơ tự động chúi xuống trong một số điều kiện nhất định. Đặc tính này dính líu tới hai tai nạn khiến FAA phải đình chỉ phi đội MAX trong 20 tháng, một hành động khiến Boeing thiệt hại $20 tỷ sau đó được chính phủ dỡ bỏ vào Tháng Mười Một 2020.
Thỏa thuận nhận tội chỉ bao hàm hành vi của Boeing trước các tai nạn làm chết người và không bảo vệ nhà sản xuất phi cơ khỏi bất kỳ cuộc điều tra hoặc tội trạng nào khác có thể xảy ra trong tương lai, liên quan tới tai nạn vào Tháng Giêng hoặc giả là các hành vi khác.
Hồ sơ của Bộ Tư Pháp cho biết thỏa thuận này cũng không bảo vệ bất kỳ giám đốc điều hành nào, mặc dù các tội trạng dính dáng tới các cá nhân được coi là không có khả năng xảy ra do luật về thời hiệu. Một cựu phi công kỹ thuật trưởng của Boeing từng bị buộc tội liên quan tới thỏa thuận gian lận của Boeing nhưng được bồi thẩm đoàn tuyên trắng án vào năm 2022.
Mức phạt theo thỏa thuận sẽ là khoản tiền phạt thứ hai của Boeing với $243.6 triệu liên quan tới các tai nạn làm chết người — nâng tổng số tiền phạt lên mức tối đa theo luật pháp. Công ty đã trả khoản tiền phạt trước đó như một phần của thỏa thuận dàn xếp $2.5 tỷ vào năm 2021. Khoản tiền phạt $243.6 triệu tiêu biểu cho số tiền mà Boeing tiết kiệm được khi không khai triển toàn diện chương trình huấn luyện bay mô phỏng cho các phi công lái phi cơ MAX.
Tháng trước, gia đình các nạn nhân gây áp lực lên Bộ Tư Pháp nhằm yêu cầu bồi thường tới $25 tỷ.
Bộ Tư Pháp và Boeing đang hợp tác để lập biên bản thỏa thuận nhận tội đầy đủ bằng bản văn và đệ trình lên tòa án liên bang Texas trước 19 Tháng Bảy, Bộ Tư Pháp cho biết trong hồ sơ đệ trình lên tòa án. (TTHN)
